Commandaria, jedno z najstarszych win świata i symbol cypryjskiej tożsamości, została oficjalnie wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. To decyzja, która – jak podkreślają władze – stanowi kamień milowy dla cypryjskiej kultury i czternastu wsi Commandarii.
Historyczna decyzja ogłoszona w Indiach
Wpis został ogłoszony 10 grudnia 2025 roku podczas posiedzenia Międzyrządowego Komitetu UNESCO ds. niematerialnego dziedzictwa w Nowym Delhi. To zwieńczenie wielomiesięcznej pracy ekspertów, winiarzy, instytucji państwowych i wspólnot lokalnych.
Dokumentację przygotowały dr Angel Nikolaou Konnari oraz dr Antigoni Polyneiki, we współpracy z Departamentem Rolnictwa oraz społecznościami czternastu wsi Commandarii.
„Commandaria to dusza i historia Cypru”
Wiceminister kultury Lina Kassianidou podkreśliła, że wpis do UNESCO stanowi międzynarodową nobilitację cypryjskiego dziedzictwa:
„Commandaria to wino, które niesie w sobie duszę i historię wyspy. To uznanie dla wielowiekowej tradycji i zaangażowania winiarzy z czternastu wsi, którzy przez pokolenia pielęgnują tę wyjątkową kulturę.”
Podkreśliła również, że decyzja UNESCO otwiera nowe możliwości rozwoju regionu oraz promocji cypryjskiego winiarstwa na świecie.
Symbol tożsamości i ciągłości kulturowej
Przewodnicząca Cypryjskiej Komisji UNESCO, Marina Solomonidou Ieronymidou, zaznaczyła, że uhonorowanie Commandarii wyróżnia żywy symbol cypryjskiej kultury.
Zwróciła uwagę, że Commandaria jest nośnikiem tożsamości i zbiorowej pamięci, związanym głęboko z krajobrazem, ludźmi i lokalnymi rytuałami, które przetrwały tysiące lat.
Nowa inspiracja dla młodego pokolenia
Reprezentująca Cypr na sesji UNESCO dr Angel Nikolaou Konnari wyraziła przekonanie, że wpis Commandarii zachęci młode pokolenia do kontynuowania tradycji winiarskich i pielęgnowania cypryjskiej kultury winnej.
Jej zdaniem decyzja ta wzmocni ochronę żywych tradycji i zmobilizuje wspólnoty do dalszej współpracy w zakresie dziedzictwa.
Co oznacza wpis na listę niematerialnego dziedzictwa?
Niematerialne dziedzictwo obejmuje tradycje związane z muzyką, tańcem, teatrem, rzemiosłem, wiedzą o naturze i przekazem ustnym.
Do konwencji UNESCO należy obecnie 183 państw, a elementy z krajowych list mogą być zgłaszane do trzech międzynarodowych katalogów.
Cypr ma obecnie siedem elementów na Reprezentatywnej Liście UNESCO:
– lefkaryckie hafty (2009),
– tsiattista (2011),
– dieta śródziemnomorska (2013),
– sztuka suchego muru (2018),
– bizantyńska psalmodia (2019),
– tradycyjne praktyki położnicze (2023),
– oraz Commandaria (2025).
W 2022 roku tradycyjne gry Cypru i festiwal Tocatì wpisano na listę dobrych praktyk.
FAQ
Dlaczego Commandaria została wpisana na listę UNESCO?
Bo jest żywą tradycją Cypru, przekazywaną od tysięcy lat, głęboko zakorzenioną w lokalnych społecznościach i kulturze winiarskiej.
Kto przygotował wniosek o wpis Commandarii?
Cypryjscy eksperci współpracujący z czternastoma wsiami Commandarii, winiarzami i instytucjami odpowiedzialnymi za dziedzictwo.
Ile cypryjskich tradycji jest na liście UNESCO?
Commandaria jest siódmym elementem Cypru wpisanym na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości.
